10 FUN FACTS για τον Μικρό Ήρωα του Στέλιου Ανεμοδουρά

• Έφτασε χωρίς διακοπή, στον μυθικό αριθμό των σχεδόν οκτακοσίων τευχών (798), γραμμένο κάθε εβδομάδα από τον ίδιο πάντα συγγραφέα (Στέλιο Ανεμοδουρά) και σχεδιασμένο από τον ίδιο σκιτσογράφο (Βύρωνα Απτόσογλου). Η αρχική έκδοση περιλαμβάνει συνολικά 25.536 σελίδες.

• Φύτεψε σημαντικές αξίες στη συνείδηση των μικρών αναγνωστών του, αξίες που έγιναν βίωμά και σήμερα τις επικαλούνται περήφανα, χωρίς να διστάζουν να πουν ότι τις μαθήτευσαν και τις εμπέδωσαν διαβάζοντας τον Μικρό Ήρωα.

• Ο Μικρός Ήρωας για περισσότερο από μισό αιώνα μετά τη διακοπή της πρώτης έκδοσής του, φροντίζει να ανανεώνει τους δεσμούς του με τους παλιούς αναγνώστες και να συστήνεται σε καινούργιους, με αλλεπάλληλες επανεκδόσεις.

• Είναι το πρώτο λαϊκό αφήγημα που οι τρεις πρωταγωνιστές του (Γιώργος Θαλάσσης, Σπίθας και Κατερίνα) έχουν ισότιμο ρόλο, ενώ ο γυναικείος χαρακτήρας (Κατερίνα) παίζει πρωταγωνιστικό και ενδυναμωτικό ρόλο στις ιστορίες.

• Ο Λουκιανός Κηλαηδόνης εμπνεύστηκε και έγραψε το ομώνυμο τραγούδι του Μικρού Ήρωα, που παραμένει εμβληματικό έως σήμερα και παιζόταν πάντοτε ανκόρ στις συναυλίες του.

• 18 Ιουνίου 1968 βγαίνει στα περίπτερα το τελευταίο (#798) τεύχος του Μικρού Ήρωα, καθώς η λογοκρισία της Χούντας επέβαλε την απαγόρευση της κυκλοφορίας του. Θα ακολουθήσει η εικονογραφημένη μορφή του και μερικά χρόνια αργότερα πολλές επανεκδόσεις του!

• Ο Μικρός Ήρως σαν βασικό στόχο είχε να ενώσει το ελληνικό αναγνωστικό κοινό, που μόλις έβγαινε από έναν παγκόσμιο πόλεμο, μια κατοχή και έναν εμφύλιο σπαραγμό.

• Ο Μικρός Ήρως μεταφέρθηκε και σε άλλες μορφές Τέχνης, μεταξύ αυτών σε κόμικς, το θέατρο, ηχητικό βιβλίο (με τη φωνή του ηθοποιού Ερρίκου Λίτση) ενώ υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για μεταφορά του σε τηλεοπτική σειρά και ταινία κινουμένων σχεδίων.

• Παρότι το ανάγνωσμα είχε τεράστια απήχηση στην Κύπρο, η αγγλική πρεσβεία το απαγόρευσε. Κατόπιν προειδοποίησης και με σκοπό να αντιδράσει, ο συγγραφέας ξεκίνησε να παρουσιάζει τους προδότες μόνο Άγγλους στα επόμενα τεύχη, κάτι που προκάλεσε έντονες ενοχλήσεις στους ίδιους. Το αποτέλεσμα ήταν να αρθεί η απαγόρευσή του και τελικά το έντυπο να ξανακυκλοφορήσει μέχρι το τέλος του!

1. Ο Στέλιος Ανεμοδουράς είχε πει: «Θα δεχόμουν να αμφισβητήσουν ότι ο Μικρός Ήρως είναι λογοτεχνικό είδος, αλλά δεν θα δεχόμουν να αμφισβητήσουν τη γλώσσα του…»

ΑΥΤΟ το περιοδικό των παιδικών μας αναμνήσεων, λοιπόν, ο Μικρός Ήρως, μετά από μια πορεία 7 ολόκληρων δεκαετιών επιστρέφει στην πολυαναμενόμενη θεατρική παράσταση, Ο Μικρός Ήρωας από το Kids Theater, τον Οκτώβριο του 2024.

Για την καλοκαιρινή περιοδεία του Μάγκα που σπάει ταμεία μίλησαν η Αθανασία Καλογιάννη και ο Γιώργος Μπανταδάκης, καλεσμένοι του Attica TV και της εκπομπής Restart των δημοσιογράφων Αλέξανδρου Κλώσσα και Ευαγγελίνας Βόσνου.

Η σκηνοθέτρια και ο ηθοποιός του Μάγκα είχαν την ευκαιρία να μιλήσουν για την επικαιρότητα του έργου της Πηνελόπης Δέλτα, τα «μυστικά» μίας επιτυχημένης παράστασης για παιδιά, τις δυσκολίες μίας περιοδείας αλλά και την απόλαυση από το δυνατό χειροκρότημα.

 Δείτε το βίντεο:

Συνέντευξη στην Αλεξία Βλάρα.

• Πώς αποφασίσατε να φέρετε τον “Μάγκα” της Πηνελόπης Δέλτα στη σκηνή;

Μετά την επιτυχία του Θησαυρού της Βαγίας της Ζωρζ Σαρή, αποφασίσαμε να πάμε στη γυναίκα που θεμελίωσε την παιδική λογοτεχνία στην Ελλάδα. Γιατί, πριν την Πηνελόπη Δέλτα, δεν υπήρχε τίποτα. Μόνο μεταφράσεις ευρωπαϊκών έργων. Η Πηνελόπη Δέλτα ξεκίνησε το είδος στη χώρα μας – και πώς το ξεκίνησε; Με έργα που παραμένουν ολόφρεσκα μέχρι σήμερα. Ο Μάγκας δεν ανεβαίνει στο θέατρο, λόγω της δυσκολίας παρουσίασης του σκύλου. Εμείς πήραμε το ρίσκο και νομίζω ότι τα καταφέραμε – τουλάχιστον σύμφωνα με τις αντιδράσεις των παιδιών, των γονιών και των εκπαιδευτικών.  

• Ποια στοιχεία της ιστορίας του “Μάγκα” σας κέντρισαν περισσότερο ως σκηνοθέτη;

Είναι οι ιδέες που διαπερνούν όλες τις δουλειές που έχω κάνει στο KidsTheater: φιλία, συνεργασία, αλληλεγγύη, κατανόηση και αισιοδοξία. Αυτά πιστεύω ότι πρέπει να είναι τα μηνύματα προς τα παιδιά. Αυτά ήταν χρήσιμα στην εποχή που έγραψε η Πηνελόπη Δέλτα και παραμένουν – ίσως ακόμα περισσότερο – επίκαιρα στις ημέρες μας.

• Ποιες προκλήσεις αντιμετωπίσατε κατά τη διάρκεια της παραγωγής της παράστασης;

Η μεγαλύτερη πρόκληση ήταν το πώς θα παρουσιάσουμε τον ίδιο τον Μάγκα. Εδώ ισορροπήσαμε σε λεπτό πάγο. Ο χαρακτήρας της Δέλτα έπρεπε να είναι έξυπνος, γλυκός περιπετειώδης και ενθουσιώδης. Ένα παιδί – σκύλος που θα είχε το παρουσιαστικό σκύλου, αλλά, παράλληλα, θα έκλεινε το μάτι στα παιδιά, ότι είναι κι αυτός ένα παιδί. Είχαμε την τύχη να συνεργαστούμε με τον  Αλέξανδρο Κομπόγιωργα στα κοστούμια και τη Μαρία Φωκά στις μάσκες, που έκαναν εκπληκτική δουλειά.

• Πώς προσεγγίσατε τη διασκευή του κειμένου για να το προσαρμόσετε στο θέατρο;

Ο Μάγκας ήταν και είναι από τα πιο αγαπημένα έργα μου στην παιδική / εφηβική λογοτεχνία. Είχε γραφτεί, όμως, κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες και σκοπούς. Η Ελλάδα τότε ήταν ακόμα εύθραυστη και η Δέλτα ήθελε να παρακινήσει τα παιδιά να αγαπήσουν την πατρίδα, να τολμήσουν να δώσουν ακόμα και το αίμα τους για αυτήν. Ευτυχώς σήμερα τα δεδομένα είναι εντελώς διαφορετικά κι έτσι μπορέσαμε να επικεντρώσουμε τη θεατρική παράσταση τόσο στην κεντρική ιδέα της φιλοπατρίας, όσο, όμως, και στη φιλία, τη συνεργασία και την αλληλεγγύη.

• Πώς θα περιγράφατε την αισθητική και το στυλ της παράστασης;

Τον τόνο έδωσε ο Αλέξανδρος Κομπόγιωργας με τα κοστούμια και τα σκηνικά. Η απώλειά του, δεν μας επιτρέπει να χαρούμε την επιτυχία όσο θα θέλαμε. Έκανε εξαιρετική δουλειά. Ήταν ένας καταπληκτικός άνθρωπος και καταπληκτικός επαγγελματίας. Θέλαμε μια σύγχρονη παράσταση με τα δικά της χρώματα και σχέδια, που αφήνουν ένα έντονο αποτύπωμα στους θεατές, μικρούς και μεγάλους. Ο Μάγκας είναι πολύ γρήγορος σε ρυθμό, ώστε να κρατάει το ενδιαφέρον από την πρώτη στιγμή μέχρι το φινάλε.

• Ποιο μήνυμα ή θέμα θέλατε να μεταφέρετε στο κοινό μέσω αυτής της παράστασης;

Είναι διπλό το μήνυμα: από τη μία πλευρά είναι οι αξίες, που συζητήσαμε προηγουμένως, και από την άλλη, ότι «θησαυροί», όπως ο Μάγκας της Πηνελόπης Δέλτα, δεν ανήκουν σε μία άλλη εποχή, δεν έχουν μπει στο ράφι. Ο Μάγκας είναι διαχρονικό έργο. Πανέξυπνο έργο και πολυ-επίπεδο. Μιλάει στη γλώσσα των παιδιών. Και του χθες και του σήμερα και, πιστεύω, για πάντα. Αρπάζει το ενδιαφέρον των παιδιών με το εύρημα του «σκύλου που μιλάει» και ξεδιπλώνει μία συναρπαστική περιπέτεια με όλα τα χρώματα των συναισθημάτων. Αυτά τα έργα αξίζουν να ανεβαίνουν κάθε χρόνο.

• Ποιες είναι οι αντιδράσεις του κοινού που σας ενθαρρύνουν και εμπνέουν ως δημιουργό;

Το χειμώνα οι παραστάσεις μας κατέληγαν σε πάρτι. Συνηθίζω στο τέλος κάθε παράστασης να καλώ τα παιδιά να ανεβαίνουν στη σκηνή για να γνωρίσουν από κοντά τους ηθοποιούς. Ε, φέτος κάθε παράσταση ήταν μια γιορτή. Τα παιδιά λάτρεψαν τον Μάγκα. Ήθελαν να του μιλήσουν, να τον ακουμπήσουν, να βγάλουν φωτογραφία μαζί του… Έβλεπες τα πρόσωπά τους να λάμπουν από χαρά. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ικανοποίηση για μία σκηνοθέτρια να βλέπει ότι η δουλειά της προκαλεί τόσο έντονα θετικά συναισθήματα στα παιδιά.

• Υπάρχει κάποια συγκεκριμένη στιγμή ή σκηνή από την παράσταση που θεωρείτε ιδιαίτερα σημαντική ή συναισθηματικά φορτισμένη;

Είναι η σκηνή γνωριμίας του Μάγκα, του «σκύλου καλής οικογενείας», με τον Αφράτο, έναν σκύλο κοκκαλιάρη και αδέσποτο. Στη σκηνή βλέπουμε τα δύο σκυλιά που εκπροσωπούν διαφορετικούς κόσμους, να έρχονται σε επικοινωνία, να γνωρίζονται στην αρχή επιφυλακτικά, αλλά γρήγορα να συμμαχούν για να αντιμετωπίσουν μαζί τις δυσκολίες της ζωής. Είναι μία σκηνή γνωριμίας με το «άλλο», το «διαφορετικό». Η στιγμή που ανακαλύπτεις ότι υπάρχουν πολλά περισσότερα που ενώνουν δύο άτομα, από αυτά που τα χωρίζουν.    

• Πώς η πείρα σας ως σκηνοθέτης και ηθοποιός επηρέασε την προσέγγισή σας σε αυτήν την παραγωγή;

Είναι πάντοτε ευλογία αυτός ο διπλός ρόλος. Ως ηθοποιός γνωρίζω τα σωματικά όρια και ως σκηνοθέτης γνωρίζω μέχρι που μπορώ να τα φτάσω. Νομίζω ότι καταφέραμε με όλους τους ηθοποιούς και τους άλλους συνεργάτες του KidsTheater, να βγάλουμε το καλύτερο από τον καθένα και την καθεμία μας, για να έχουμε αυτό το αποτέλεσμα, που κερδίζει την αγάπη των παιδιών.

• Ποια είναι η μεγαλύτερη ελπίδα σας όσον αφορά την επίδραση που θα έχει η παράσταση στο κοινό;

Θα ήμουν πάρα πολύ χαρούμενη εάν η επιτυχία του Μάγκα, κάνει κι άλλες θεατρικές ομάδες να ανεβάσουν το έργο. Θα ήθελα ο Μάγκας να παίζεται κάθε σεζόν. Να κάνει τα παιδιά να απολαμβάνουν το έργο της Πηνελόπης Δέλτα, ολοζώντανο μπροστά στα μάτια τους. Να μεταφέρονται οι ιδέες και οι αξίες από χρονιά σε χρονιά.

• Ποια είναι η επόμενη πρόκληση ή έργο που θα θέλατε να αναλάβετε ως δημιουργός;

Είναι χαρά μου να σας ανακοινώσω ότι το Φθινόπωρο το KidsTheaterθα ανεβάσει τον «Μικρό Ήρωα». Θα ζωντανέψουμε στη σκηνή τους θρυλικούς χαρακτήρες του Στέλιου Ανεμοδουρά που έχουν γράψει ιστορία στο συλλογικό υποσυνείδητο. Ετοιμαστείτε για Γιώργο Θαλάσση, Κορίτσι Φάντασμα και Σπίθα σε μία περιπέτεια που ελπίζουμε ότι θα ενθουσιάσει και θα συγκινήσει μικρούς και μεγάλους. Ο πολιτισμός μας έχει μαργαριτάρια που δεν πρέπει να αφήνουμε να θαμπώνουν. Ο «Μικρός Ήρωας» είναι ένα από αυτά και ως τέτοιο θα το χειριστούμε.

της Αλεξίας Βλάρα για το theatromusicbooks.blogspot.com.