Αθανασία Καλογιάννη: Μια συζήτηση για τον Μόγλη και τη μαγεία του παιδικού θεάτρου
Συνέντευξη της Αθανασίας Καλογιάννη στο xtypos gr.
Σε μια εποχή όπου το “ανήκειν” μοιάζει με γρίφο και η διαφορετικότητα γίνεται άλλοτε αποδοχή, άλλοτε δοκιμασία, το «Βιβλίο της Ζούγκλας» έρχεται στη σκηνή για να μιλήσει στα παιδιά – και όχι μόνο.
Μέσα από τα μάτια του Μόγλη, ενός παιδιού που ζει «ανάμεσα σε δύο κόσμους», ξεδιπλώνεται μια ιστορία γεμάτη ευαισθησία, περιπέτεια και υπαρξιακά ερωτήματα.
Η σκηνοθέτρια της παράστασης, Αθανασία Καλογιάννη, ανοίγει την καρδιά της και μας ξεναγεί στον ονειρικό κόσμο που δημιούργησε, μιλώντας για την πρόκληση του παιδικού θεάτρου, τη δύναμη του μη λεκτικού, την αξία της αποδοχής και τη μαγεία του να αφηγείσαιμια ιστορία… με αλήθεια.
- Τι ήταν αυτό που σας συγκίνησε περισσότερο στην ιστορία του Μόγλη και σας ώθησε να την σκηνοθετήσετε;
Με συγκινεί βαθιά το θέμα της αναζήτησης του «ανήκειν». Ο Μόγλης είναι ένα παιδί που μεγαλώνει με λύκους αλλά δεν είναι λύκος. Μεγαλώνει στη ζούγκλα αλλά δεν παύει να είναι άνθρωπος. Αυτό το «ανάμεσα» είναι πολύ ανθρώπινο και πολύ σημερινό. Με άγγιξε και ήθελα να το μοιραστώ με τα παιδιά.
- Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση στη μεταφορά του «Βιβλίου της Ζούγκλας» επί σκηνής για παιδιά;
Η πρόκληση ήταν να κρατήσω τη μαγεία και τη δύναμη του πρωτοτύπου χωρίς να το κάνω βαρύ. Έπρεπε να δημιουργήσουμε έναν κόσμο ονειρικό, κατανοητό, αλλά και με βάθος. Να μιλήσουμε για τον φόβο, τη δύναμη, τη διαφορετικότητα με τρόπο που τα παιδιά να μπορούν να αγκαλιάσουν.
- Πώς καταφέρατε να ισορροπήσετε ανάμεσα στην περιπέτεια και στα βαθύτερα νοήματα του έργου;
Η περιπέτεια είναι το όχημα – είναι αυτή που κρατά τα παιδιά με κομμένη την ανάσα. Μέσα απ’ την κίνηση, τη δράση, το χιούμορ, περνούν σιγά σιγά τα βαθύτερα θέματα, σχεδόν υπόγεια. Δεν δίνουμε απαντήσεις. Θέτουμε ερωτήματα. Κι αυτό έχει μεγαλύτερη δύναμη.
- Υπάρχει κάποιο στοιχείο της παράστασης που θεωρείτε “υπογραφή” σας ως σκηνοθέτρια;
Νομίζω η χρήση του σώματος και του ρυθμού. Μου αρέσει να “μιλάει” η σκηνή και με τρόπους μη λεκτικούς – μέσα από χορογραφίες, εικόνες, ήχους. Δημιουργούμε ένα ποιητικό θέατρο, που ακόμα κι αν δεν κατανοήσεις κάτι με τη λογική, το νιώθεις.
- Πώς ενσωματώθηκαν τα στοιχεία της μουσικής και του χορού στην αφήγηση της ιστορίας;
Η μουσική είναι σχεδόν ένας χαρακτήρας από μόνη της. Ενώνει τους κόσμους, δίνει ρυθμό στην αφήγηση. Ο χορός μάς βοηθά να δείξουμε το ζωικό στοιχείο των χαρακτήρων, να φτιάξουμε μια ζούγκλα που κινείται και αναπνέει. Όλα αυτά χωρίς ρεαλισμό, αλλά με συμβολισμό.
- Ο Μόγλης είναι ένα παιδί που νιώθει «ανάμεσα σε δύο κόσμους». Πώς προσεγγίσατε αυτό το υπαρξιακό δίλημμα σκηνοθετικά;
Επιλέξαμε να τον δείχνουμε συχνά μόνο του στη σκηνή, ακόμα κι όταν βρίσκεται με άλλους. Δημιουργήσαμε στιγμές σιωπής, όπου φαίνεται το εσωτερικό του ταξίδι. Οι αλλαγές στον φωτισμό και στη μουσική τονίζουν τη μετατόπισή του από κόσμο σε κόσμο, από ταυτότητα σε ταυτότητα.
- Ποια είναι για εσάς η πιο σημαντική αξία που μεταφέρει το έργο στα παιδιά σήμερα;
Η αξία της αποδοχής του εαυτού τους και των άλλων. Το να μπορείς να είσαι αυτό που είσαι, χωρίς να σε καθορίζουν τα όρια που θέτουν οι άλλοι. Και η αξία του ανήκειν – να βρεις τον δικό σου τόπο, τους δικούς σου ανθρώπους.
- Η ζούγκλα ως αλληγορία: πώς αναδεικνύετε τις αντιθέσεις μεταξύ φύσης και ανθρώπινης κοινωνίας στην παράσταση;
Η ζούγκλα παρουσιάζεται ως χώρος ενστίκτου, αλλά και σοφίας. Οι κανόνες της είναι άγραφοι, όμως σέβονται τη ζωή. Η ανθρώπινη κοινωνία παρουσιάζεται πιο “πολιτισμένη”, αλλά συχνά σκληρότερη. Αυτή η αντίθεση αναδεικνύεται και μέσα από τα κοστούμια, τις φωνές και τις κινήσεις των χαρακτήρων.
- Με ποιον τρόπο η παράσταση αγγίζει θέματα όπως η αποδοχή του διαφορετικού και η προσωπική ταυτότητα;
Μέσα από τον ίδιο τον Μόγλη. Τον βλέπουμε να δοκιμάζει ρόλους, να απορρίπτεται, να γίνεται αποδεκτός. Η παράσταση δεν δίνει έτοιμες λύσεις – τονίζει την ανάγκη να είμαστε αυθεντικοί και να αποδεχόμαστε τους άλλους χωρίς να προσπαθούμε να τους αλλάξουμε.
- Πώς ανταποκρίνονται τα παιδιά –και οι γονείς τους– στις παραστάσεις σας;
Τα παιδιά είναι αυθόρμητα και ειλικρινά. Αν τους κερδίσεις, δεν χρειάζεται τίποτα άλλο. Φεύγουν γελώντας, σκεπτόμενα, τραγουδώντας. Οι γονείς συχνά μας λένε ότι “είδαν κι εκείνοι τον εαυτό τους”. Κι αυτό είναι το πιο συγκινητικό – όταν ενώνεται η παιδική και η ενήλικη ματιά.
- Υπάρχει κάποια σκηνή που βλέπετε να «αγγίζει» ιδιαίτερα τους θεατές;
Η σκηνή που ο Μόγλης αποχαιρετά τους λύκους. Είναι μια στιγμή γεμάτη αγάπη, πόνο και αποδοχή. Είναι η στιγμή της αποκοπής – αλλά και της ελευθερίας.
- Τι προσδοκάτε να κρατήσουν οι θεατές, μικροί και μεγάλοι, φεύγοντας από την παράσταση;
Θα ήθελα να φύγουν με μια αίσθηση ενότητας. Ότι η διαφορετικότητα δεν είναι απειλή, αλλά πλούτος. Κι ότι τελικά, ο καθένας μας μπορεί να βρει τη δική του “αγέλη” εκεί έξω – όχι απαραίτητα εκεί που την περιμένει.
- Μπορείτε να μας αποκαλύψετε κάποιες ιδιαίτερες στάσεις της περιοδείας που ανυπομονείτε να επισκεφτείτε;
Ανυπομονώ για τους πιο «μικρούς» προορισμούς. Εκεί όπου το θέατρο δεν είναι πολυτέλεια αλλά ανάγκη. Όταν βλέπεις τα μάτια των παιδιών που δεν έχουν συχνά τέτοιες ευκαιρίες, γεμίζεις δύναμη.
- Ποια είναι η προσωπική σας σχέση με το παιδικό θέατρο και τι σας εμπνέει σε αυτό;
Το παιδικό θέατρο δεν είναι «εύκολο θέατρο». Είναι το πιο απαιτητικό. Δεν μπορείς να κρυφτείς. Σε εμπνέει η αλήθεια των παιδιών, η άμεση ανταπόκρισή τους. Κάθε παράσταση είναι ένας ζωντανός διάλογος μαζί τους.
